عاشقان نجوم

وضعیت رویت‌پذیری هلال ماه رمضان‌المبارك ۱۴۳۰ هجری قمری در جهان به شرح زیر است.
لحظه مقارنه ماه و خورشید در ساعت ۰۱/۱۰ صبح روز پنجشنبه ۱۹ آگوست ۲۰۰۹ میلادی، برابر با ۲۸ امرداد ۱۳۸۸ هجری شمسی مطابق با ۲۸ شعبان ۱۴۳۰ هجری قمری به وقت بین‌المللی، و به وقت ایران در همین روز در ساعت ۳۱/۱۳ بعدازظهر خواهد بود، در غروب روز پنجشنبه هلال ماه در شرق اقیانوس آرام شكل می‌گیرد، در آن لحظه از سن ماه حدود ۳۰/۱۳ ساعت می‌گذرد، در این منطقه از اقیانوس آرام جنوبی، هلال ماه را فقط می‌توان با ابزار اپتیك نسبتا قوی رویت كرد، البته اگر بخار آب اجازه دهد! و در غرب اقیانوس آرام جنوبی هلال ماه با چشم غیرمسلح و با سنی حدود ۱۹ ساعت قابل رویت خواهد بود.
بنابراین در غروب پنجشنبه هلال ماه مبارك رمضان در هیچ نقطه‌ای از جهان جز در همان منطقه كوچكی كه اشاره شد (اقیانوس آرام جنوبی) قابل رویت نخواهد بود، ۲۴ ساعت بعد در غروب روز جمعه هلال ماه رمضان در:
قاره اقیانوسیه: هلال ماه رمضان در غروب روز جمعه در كشور نیوزیلند و استرالیا با چشم غیرمسلح قابل رویت است.
قاره آسیا: هلال ماه رمضان در غروب روز جمعه در مجمع‌الجزایر فیلیپین، اندونزی، مالزی، سنگاپور، تایلند، هندوستان، پاكستان بجز شمال شرقی آن،‌ جنوب ایران، كشورهای حوزه خلیج همیشه فارس، عربستان سعودی، یمن، جنوب عراق، اردن، جنوب سوریه و لبنان با چشم غیرمسلح رویت خواهد شد، و در شمال كشور چین، افغانستان، جنوب تركمنستان، آذربایجان، تركیه شمال عراق، مركز و شمال سوریه و شمال لبنان با ابزار اپتیك قابل رویت است، بدیهی است این هلال در دیگر نقاط آسیا از جمله در شمال و شمال شرقی این قاره قابل مشاهده نخواهد بود.
قاره آفریقا: هلال ماه رمضان در غروب روز جمعه در تمام قاره آفریقا با چشم غیرمسلح قابل رویت است.
قاره اروپا: هلال ماه رمضان در غروب روز جمعه در جنوب قاره اروپا مثل كشورهای اسپانیا، پرتغال، جنوب ایتالیا، یونان و قبرس با ابزار (دوربین و یا تلسكوپ) قابل مشاهده و در دیگر مناطق اروپا هلال ماه حتی با ابزار اپتیك قوی نیز قابل رویت نخواهد بود.
قاره آمریكا: هلال ماه رمضان در غروب روز جمعه در مركز و جنوب ایالات متحده آمریكا، آمریكای مركزی و آمریكای جنوبی با چشم غیرمسلح قابل رویت است، این هلال در شمال آمریكا فقط با ابزار اپتیك قابل رویت است.
در كشور عزیزمان ایران وضعیت هلال ماه با توجه به عرض دایره‌البروجی جنوبی در شرایطی قرار گرفته كه در ۲ صورت می‌توان هلال ماه رمضان را در غروب روز جمعه رویت كرد، همان طور كه در نقشه پیوست مشخص شده هلال ماه رمضان در بالای خط به دلیل ارتفاع كم آن از افق با ابزار اپتیك قابل رویت است، بدیهی است هر چه به سمت بالای خط برای رویت هلال ماه اقدام كنیم، نیاز به ابزار قوی‌تری خواهیم داشت و اما در پایین خط هلال ماه در شرایط مناسب آب و هوایی در صورت داشتن افقی نسبتا عاری از گرد و غبار با چشم غیرمسلح قابل رویت است، بدیهی است هر چه به سمت جنوب كشور اقدام به رویت هلال ماه كنیم با توجه به بیشتر شدن ارتفاع هلال از افق، هلال ماه مبارك رمضان شرایط بهتری را برای رویت با چشم غیرمسلح خواهد داشت.
نقشه ضمیمه این مطلب، خط رویت هلال ماه مبارك رمضان در ایران را نشان می‌دهد.

سیدمحسن قاضی میرسعید
پژوهشگر و ركورددار بین‌المللی رویت هلال ماه

موشك «آرین-۵» ماهواره استرالیا و ژاپن را با موفقیت به فضا برد و در مدار زمین قرار داد.
آژانس فضایی اروپا «اسا» اعلام كرد كه موشك آرین-۵ در حالی كه دو ماهواره استرالیا و ژاپنی را به همراه داشت روز گذشته از مركز فضایی «French Guiana» به فضا پرتاب شد و با موفقیت این دو ماهواره را در مدار زمین قرار داد.
ماهواره ژاپنی « JCSAT-۱۲» یك ماهواره مخابراتی و ارتباطاتی است كه ژاپن، اقیانوس آرام و قسمتی از آسیا را پوشش خواهد داد.
ماهواره استرالیایی «OPTUS D۳» نیز ماهواره‌ای با اهداف تلویزیونی، اینترنت و مخابراتی است كه منطقه استرالیا و نیوزلند را تحت پوشش خود خواهد داشت.

«فریمن دایسون»، فیزیکدان و آینده پرداز، می گوید باید جایی به دنبال حیات فرازمینی باشیم که یافتن آن راحت تر است، حتی اگر شرایط آنجا برای حیاتی که می شناسیم، ایده آل نباشد. او می گوید فضاپیماها، به خصوص روی اقمار و دنباله دارهای یخی در بخش های بیرونی منظومه شمسی، باید به دنبال گل ها باشند، مشابه آنهایی که در نواحی قطبی زمین یافت می شود. او در همایشی در کمبریج گفت؛ «من می گویم استراتژی جست وجوی حیات در جهان، باید جست وجوی آن چیزی باشد که قابل شناسایی است، نه آنچه محتمل است. نظریه پردازان این حوزه تمایل دارند درباره آنچه محتمل است، حدس هایی بزنند. در واقع احتمال اشتباه بودن حدس های ما زیاد است. ما هرگز قدرت تخیلی به اندازه طبیعت نداریم.» به گفته او فضاپیماها باید به دنبال نشانه های حیات روی «اروپا» (قمر پوشیده از یخ مشتری) باشند، چون حیات در آنجا قابل شناسایی است.
● ترک های یخ
«اروپا» (که تصور می شود اقیانوسی از آب مایع در زیر پوسته یخی خود دارد) مدت هاست هدفی برای زیست اخترشناسان بوده است. آنها گمان می کنند شاید درون آن برای حیات محیط سالمی باشد. اما حفاری عمیق پوسته یخی این قمر باید دشوار باشد. تخمین های مربوط به ضخامت این یخ بین کمتر از یک کیلومتر تا بیش از ۱۰۰ کیلومتر متغیر است. با این حال به گفته «دایسون» اگر حیات در ترک های پوسته «یوروپا» (که سطح را به درون مرتبط می سازد) خانه کرده باشد، از یک فضاپیمای مدارگرد قابل مشاهده است.
● گل های سهمی شکل
چنین حیاتی ممکن است شکل گل هایی سهمی شکل را به خود بگیرد که نور ضعیف خورشید روی اروپا را روی داخل گیاه متمرکز می کنند. گل هایی با این اشکال (در تصویر) در اقلیم های قطبی زمین یافت می شود؛ جایی که گیاهان به نحوی تکامل یافته اند که دریافت انرژی خورشیدی را به حداکثر برسانند. به گفته «دایسون» گل های «اروپا» از طریق پدیده یی به نام بازتاب برگشتی، که در آن نور دوباره به منبع خود بازتابانده می شود، قابل شناسایی اند. غ:retroreflection بازتاب نور درست در همان راستا تابانده شده با هر زاویه برخوردی که داشته باشد. در اصطلاح عامه سطوحی که این خاصیت را دارند شبرنگ خوانده می شوندف. این اثر نوری، در نور انعکاس یافته از چشمان جانوران دیده می شود و در طراحی علامت های جاده یی و آینه هایی برجای مانده از فضانوردان آپولو در ماه به کار رفته است. گرچه شاید سرآغاز «آفتابگردان های» «دایسون» در «اروپا» باشد اما به احتمال زیاد می تواند در هر جای دیگری از منظومه شمسی هم گسترش یابد. به گفته «دایسون»؛ «تصور کنید همین که گل هایی داشته باشید که از زیر تغذیه می شوند، پس می توانند در راستای مستقل بودن هم تکامل یابند.» وی می گوید اگر گیاهان تا اجرام کوچک تر و دوردست تر دو منبع دنباله داری منظومه شمسی (کمربند کوئی پر و ابر اورت) گسترش یابند، کمتر تحت تاثیر گرانش خواهند بود و به راحتی می توانند تا اندازه یی رشد کنند که جمع آوری انرژی خورشیدی را به حداکثر برسانند.
● هدف مناسب
«جان باروس» زیست اخترشناس دانشگاه واشنگتن در سیاتل می گوید «دایسون» را تحسین می کند چون «او خارج از چارچوب فکر می کند و همیشه محرک است. گرچه ممکن است ایده اش را نپذیرم، اما اغلب مرا وادار می کند به عقاید از پیش پنداشته ام درباره این موضوع دوباره فکر کنم. حال باعث شده به حیات روی اروپا فکر کنم.» «باروس» تصور می کند «اروپا» پس از مریخ دومین مکان محتمل تر منظومه شمسی است که می تواند پشتوانه آن حیاتی باشد که می شناسیم. اما می گوید هنوز شواهد کافی درباره اینکه این قمر یخ زده مفتخر به فعالیت هیدروترمال غآبی-گرماییف باشد وجود ندارد؛ عاملی که انرژی و عوامل کلیدی لازم برای حیات را فراهم می کند.
● بسیار رادیکال
او در مورد پیشنهاد گل از سوی «دایسون» می گوید این ایده یی «بسیار رادیکال» است. «روی زمین، گیاهان گل ده طی دوران کرتاسه تکامل یافتند و در تکامل مشترک با حشرات تنوع یافتند... من گیاهان گل ده را وارد فهرست جست وجوی اشکال حیاتی ام نمی کنم.» «باروس» می گوید؛ «هرگونه سیستم فتوسنتزی روی اروپا باید در عمقی به دور از تشعشع زیادی که سطح یخی را بمباران می کند، زندگی کند و در عین حال هنوز هم نور بگیرد. این طور که گفتم، به زحمتش می ارزد که مشاهداتی مفصل و تحلیل درباره برخی عوارض سطحی از جمله شیارهای عمیق رنگی انجام گیرد. شاید کسی شواهدی از زیست نشانه ها یا خواص شیمیایی بسیار جالبی پیدا کند.» قطعاً «اروپا» یکی از دو قمری خواهد بود که با طرح همکاری بین ناسا و آژانس فضایی اروپا در سال ۲۰۲۶ اعماق آن کاوش خواهد شد، وقتی دو مدارگرد برای رسیدن به مشتری تعیین شوند.

ریچل کرت لند
ترجمه؛ الهیار امیری

زمانی كه ماهواره‌بر سفیر ماهواره امید را در مدار زمین قرار داد، جمع كثیری از علاقه‌مندان اخبار فضا در جهان مشتاقانه سعی كردند این ماهواره را در مدار زمین رصد كنند.
رصد ماهواره‌ها یكی از شاخه‌های جذاب و جدید در نجوم آماتوری به شمار می‌رود و نه‌تنها رصدی هیجان‌انگیز را در بر دارد بلكه می‌تواند اطلاعات علمی بسیار زیادی را در اختیار مهندسان و دانشمندان علوم فضایی قرار دهد؛ اطلاعاتی مانند مشخصات مداری اجرامی كه در مدار قرار گرفته‌اند و تغییر احتمالی مدار آنها بر اثر حوادث مختلف و حتی كمك به درك تاثیرات رویدادهای فضایی مانند توفان‌های خورشیدی بر جو زمین، اما همه مطالب پشت سوال ساده‌ای قرار دارد. آیا می‌توان ماهواره‌ها را براحتی در مدار زمین مشاهده كرد؟ چگونه و مهم‌تر این كه آیا ایرانیان می‌توانند ماهواره امید را در مدار زمین مشاهده كنند؟
۵۲ سال پیش نخستین ماهواره در مدار زمین قرار گرفت و درهای فضا را به روی انسان گشود. ماهواره اسپوتنیك با ارسال پیام‌های رادیویی به زمین، ثابت كرد انسان به حدی رشد كرده است كه بتواند قدم به بیرون از گهواره خود بگذارد و در راه فتح فضاهای دوردست گام بردارد. عصر پس از اسپوتنیك را باید دوره جدید در حیات انسان ارزیابی كرد؛ عصری كه افق دید انسان گسترش یافت و در طول مدت نیم قرن به تجربه‌هایی انقلابی در زمینه فتح فضا دست زد. در این مدت صدها ماهواره در مدار زمین قرار گرفتند. زمین ۲۴ ساعته زیر نظر چشم‌های بی‌خواب ابزارهایی قرار گرفتند كه زندگی ما را روی این سیاره آسان‌تر می‌كنند. ابزارهایی كه منابع زیرزمینی را آشكار می‌كنند، آب و هوا را دقیق‌تر پیش‌بینی می‌كنند، ارتباطات ما را ساده‌تر و راه را به سوی آینده باز كرده‌اند. انسان توانست برای نخستین بار سوار بر ماشین‌های پیشرفته خویش قدم از سیاره مادری بیرون بگذارد و سیاره خود را از فراز جو ببیند. بشر توانست به ماه سفر كند و ربات‌های كاوشگر خود را به ماه، زهره، مریخ، مشتری، زحل و فراسوی مرزهای سیاره‌ای منظومه شمسی بفرستد و تیزبین‌ترین چشمان خود را در مدار زمین قرار دهد تا اسرار شگفت‌انگیز جهان را كشف كند.
اینك ایده‌های بلندپروازانه‌ای در ذهن انسان جستجوگر موج می‌زند. انسان سودای فتح دوباره ماه را در سر دارد و آماده است حركت خود را به سوی دروازه‌های سیاره سرخ ادامه دهد. هم‌اكنون صحبت از آسانسورهای فضایی از قالب داستان‌های علمی و تخیلی خارج شده‌اند و در آستانه واقعیت قرار گرفته‌اند و از امروز صحبت‌های جدی درباره حقوق فضا و نحوه استفاده از فضای ماورای جو و منابع موجود بر سیارك‌ها و سیاره‌ها و اقمار منظومه شمسی آغاز شده است و در كنار همه اینها بخش خصوصی با قدرت هر چه بیشتر و باانگیزه‌ای بیش از هر زمان آماده است وارد این بازی تاریخی شود.
همه این حرف‌ها تنها اشاره‌هایی گذرا به واقعیتی غیرقابل انكار است و آن این كه در دوره جدیدی كه آغاز شده است، مفاهیم قدیمی تعریفی دوباره یافته‌اند و باید بار دیگر برخی واژه‌ها را تعریف دوباره كرد كه یكی از این مفاهیم بحث منافع ملی و منابع ملی و اقتدار كشور‌هاست.
بسیاری از كارشناسان امروزه معتقدند فضا، آینده بشریت و سرنوشت كشورها را رقم خواهند زد و اگر كشوری در این زمینه حضوری فعال نداشته باشد، نخواهد توانست در دنیای جدید جایگاهی برای ارائه دیدگاه‌هایش فراهم آورد.
آینده انسان در فضاست و هر ملتی كه بخواهد در آینده نقشی مهم در جهان بازی كند، ناچار است به جریان پرشتاب اكتشافات فضایی بپردازد و بر دوش دانشی كه همه مردمان پیشین به دست آورده‌اند قرار بگیرد و راه‌های جدیدی را به سوی آینده طی كند تا دیگران نیز بر پشت او قرار گیرند و بتوانند رشد انسان را سرعت بخشند و همه اینها مقدمه‌ای است كه تا چه اندازه نامگذاری ماهواره امید به این نام واقع‌گرایانه است.
اما عصر فضا نه‌تنها دانشی نوین را پیشرفت داد كه باعث توسعه زندگی روزمره ما حتی در حوزه‌های تفننی موجود نیز شده و موجب گردیده است در كنار هزاران دستاورد خرد و كلان شاخه جدیدی هم به دانش ستاره‌شناسی آماتوری اضافه شود كه آن را رصد آماتوری ماهواره‌ها می‌نامند.
بسیاری از ماهواره‌ها و فضاپیما‌ها را می‌توان تنها با كمك چشم غیرمسلح در آسمان رصد كرد.
شاید باورش دشوار باشد كه بتوان براحتی ایستگاه بین‌المللی فضایی یا تلسكوپ فضایی هابل یا ماهواره امید را در حالی كه به مسیرشان در فضا ادامه می‌دهند، از روی زمین رصد كرد.
اما واقعیت این است كه شما هم می‌توانید چنین تجربه‌ای را از سر بگذرانید. شاید فكر كنید چطور امكان دارد ماهواره یا سفینه‌ای را در مدار زمین با كمك چشمان غیرمسلح رصد كرد؟ بیایید برای پاسخ به این پرسش تجربه‌ای آشنا را مرور كنیم.
فرض كنید در كنار ساحل یا در دشتی مسطح نشسته‌اید و به غروب خورشید می‌نگرید و در كناری كه نشسته‌اید دكل كوتاه یا نردبانی كوتاه یا تپه‌ای كم‌ارتفاع وجود دارد. دقیقا در لحظه‌ای كه قرص خورشید از پیش چشمان شما ناپدید شد، بلند شوید و بلافاصله به بالای بلندی نزدیكی خود بروید. می‌بینید كه تا دقایقی بعد هم می‌توانید خورشید را در آستانه غروب تماشا كنید. در حالی كه همین چند لحظه قبل پیش چشمان شما غروب كرده بود.
توضیح این پدیده بدیهی است. زمانی كه از سطح ارتفاع می‌گیرید، زاویه دید مقابل شما بازتر شده و در واقع افق دید شما تغییر می‌كند و می‌توانید مدت بیشتری خورشید را ببینید. كما این كه اگر در نیمه‌های ظهر در كنار دره‌ای عمیق باشید و به درون آن بروید، با وجود این كه زمان در میانه روز است، اما دیگر خورشید را نمی‌بینید و خورشید برای شما غروب خواهد كرد.
اما این موضوع چه ربطی به ماهواره‌ها دارد؟ فرض كنید به جای آن كه چند پله از آن برجك نزدیك خودتان بالا روید، بلافاصله سوار بر هلیكوپتری شده و ارتفاع خود را تا چند هزار متری سطح زمین افزایش دهید، واضح است در این صورت افق دید شما بازتر شده و مدت زمان بیشتری می‌توانید خورشید را در هنگام غروب ببینید. در حقیقت زمانی كه از زمان غروب خورشید برای دوست شما كه در همان محل اول مانده می‌گذرد و آسمانش كم‌كم تاریك می‌شود، شما خورشید را بر فراز افق می‌بینید. بنابراین هرچه ارتفاع بیشتری از افق پیدا كنید، مدت زمانی كه طول می‌كشد خورشید برای شما غروب كند، طولانی‌تر خواهد شد (كما این كه اگر این آزمایش را در هنگام سحر انجام دهید شاهد طلوع سریع‌تر خورشید هستید)‌.
حال به ماهواره‌ها بازگردیم؛ سازه‌هایی كه به جای چند هزار متر چند صد كیلومتر بالاتر از سطح زمین قرار دارند. مثلا ایستگاه بین‌المللی فضایی را در نظر بگیرید. این سازه عظیم در ارتفاع حدود ۴۰۰ كیلومتری قرار دارد. بنابراین اگر این ایستگاه بر فراز سر شما قرار داشته باشد تا چند ساعتی پس از این كه خورشید برای شما غروب كرده است هنوز ایستگاه زیر تابش پرتوهای نور خورشید قرار دارد.
با توجه به این كه بدنه بیشتر ماهواره‌ها از موادی ساخته شده است كه ضریب بازتاب بالایی دارند، این اجسام می‌توانند نور خورشید را به سمت زمین منعكس كنند. حال در شرایطی كه شما ساعت‌ها از غروب را پشت‌سر گذاشته‌اید، ماهواره شما می‌تواند نور خورشیدی كه هنوز در افقش قرار دارد را به سوی شما بازتاب دهد.
می توان‌ بسیاری از ماهواره‌ها را در‌ساعات اولیه‌ پس‌ از ‌غروب خورشید یا ساعات اولیه پیش ‌از ‌طلوع‌ خورشید در آسمان رصد كرد
به همین دلیل می‌توان بسیاری از ماهواره‌ها را در ساعات اولیه پس از غروب خورشید یا ساعات اولیه پیش از طلوع خورشید در آسمان رصد كرد، یعنی زمانی كه زمین هنوز تاریك است اما برای ارتفاعی كه ماهواره در آن قرار دارد خورشید طلوع كرده باشد. البته یك شرط دیگر هم وجود دارد و آن این است كه ماهواره در آن ساعت بر فراز منطقه‌ای باشد كه شما در آن حضور دارید.
هر چقدر ماهواره بزرگ‌تر باشد یا سطح درخشان‌تری داشته باشد، می‌توان آن را درخشان‌تر دید. در حقیقت این ماهواره به شكل نقطه‌ای نورانی كه آرام آرام از سویی از آسمان به سویی دیگر می‌خرامد، خود را نشان خواهد داد، اما برای این كه بتوانید چنین ماهواره‌ای را رصد كنید باید پیش از آن از محلی كه ماهواره ظاهر خواهد شد مطلع باشید.
هر ماهواره‌ای كه در مدار قرار می‌گیرد، مشخصات مداری منحصر به فردی دارد كه به شكل استانداردی بیان می‌شود و با كمك آن می‌توان ماهواره را شناسایی و ردیابی كرد. با كمك همین مشخصات است كه نرم‌افزارها و سایت‌های مختلف به شما پیش‌بینی‌هایی از گذر ماهواره‌ها می‌دهند.
یكی از معروف‌ترین و كاربردی‌ترین این سایت‌ها www.heavens-above.com است. شما برای دیدار با امید كافی است سری به این سایت بزنید و مختصات محل زندگی خود را با كمك بانك اطلاعاتی جامعی كه این سایت دارد انتخاب كنید (پس از انتخاب تمام زمان‌ها به صورت زمان محلی شما نشان داده خواهد شد و نیازی به اصلاح زمانی ندارید.)
حال در صفحه اصلی این سایت روی نام امید (OMID) كلیك كنید. البته معمول نیست كه این سایت ماهواره‌های عادی را چنین ویژه در صفحه نخست خود قرار دهد؛ اما اخبار وسیعی كه درباره امید در سراسر جهان منتشر شد، باعث علاقه هر چه بیشتر مردم برای رصد این ماهواره شده است و به همین دلیل این ماهواره هم در صفحه اول آمده است.
با كلیك روی نام امید جدولی شامل تاریخ‌هایی كه می‌توانید از شهر خودتان امید را ببینید، به همراه اطلاعات رصدی شامل سمت و ارتفاع محل رصد مشخص می‌شوید. كار كردن با واحد سمت و ارتفاع بسیار ساده است (اگر افق خود را دایره‌ای فرض كنید كه نقطه شمال عدد صفر را نشان می‌دهد و این دایره را از سمت راست خود مدرج كنید، به واحد سمت دسترسی دارید و مثلا اگر گفته شود سمت ۲۷۰ درجه یعنی باید از نقطه صفر یا شمال ۲۷۰ درجه به سمت راست بگردید كه شما را به نقطه غرب می‌رساند. ارتفاع هم فاصله زاویه‌ای است كه در افق صفر وبرفراز سر شما ۹۰ درجه است)‌.
اما اگر از كار كردن با این اعداد ناراحت هستید، روی تاریخ كلیك كنید تا نقشه محل عبور ماهواره امید نیز در اختیار شما قرار گیرد.
ماهواره امید با وجود آن كه ماهواره‌ای با مدار پایین است؛ اما به دلیل كوچكی ابعاد بدنه فروغ چندانی در آسمان ندارد و اگر آسمان شهر شما چندان تیره نباشد و در اثر آلودگی نوری خیلی روشن شده باشد، شاید لازم شود كه در برخی از گذرها از دوربین دوچشمی كوچكی برای رصد آن استفاده كنید.
دیدار با امید برای ایرانیان می‌تواند امید‌های تازه‌ای را در دل بنشاند، امیدهایی درباره نقشی كه ایران می‌تواند در آینده در عرصه پرامید فضا ایفا كند و همراه با دیگر كشورها نقش مهمی در ارتقای دانش بشر و مشاركت در كاوش فضا ایفا كند.

پوریا ناظمی

ماهواره آمریكایی كه قرار بود برای مطالعه دی‌اكسید كربن در مدار زمین قرار بگیرد، بعد از پرتاب در اقیانوس نزدیك قطب جنوب سقوط كرد.
آژانس فضایی آمریكا اعلام كرد: ماهواره این آژانس روز گذشته در ساعت ۱:۵۵ بامداد به وقت محلی (۹:۵۱ به وقت جهانی) توسط موشك «Taurus XL» از مركز نیروی هوایی وندربرگ در كالیفرنیا به فضا پرتاب شد.
این ماهواره نتوانست در مدار قرار بگیرد و چند دقیقه بعد از پرتاب، سقوط كرد و این مأموریت ۲۸۰ میلیون دلاری با شكست مواجه شد.
جان برونسچیلر مدیر پرتاب موشك «Taurus XL» گفت: این ماهواره به اندازه كافی نتوانست بالا برود و قبل از رسیدن به مدار در اقیانوس قطب جنوب سقوط كرد.
وی افزود: هم اكنون اعضای تیم ما خیلی ناراحت و ناامید هستند و این در حالی است كه این موشك از سال ۱۹۹۴ تا سال ۲۰۰۴ مأموریت‌های زیادی را برای حمل ماهواره به مدار زمین بدون بروز هیچ‌گونه مشكلی انجام داده است.
چانك داوال مدیر پروازهای ناسا گفت: این یك شكست بزرگ است.
این برای اولین بار بود كه ناسا برای پرتاب ماهواره از موشك «Taurus» استفاده می‌كرد و این در حالی است كه برونسچیلر می‌گوید:‌ این موشك در همه پرتاب‌های قبلی كه داشته موفق بوده و تاكنون هیچ مشكلی نداشته است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، ناسا برای رصد دی‌اكسید كربن جو ضعف دارد و به همین دلیل این ماهواره را طراحی كرده بود تا بتواند چگونگی انتشار آن را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، زیرا دی‌اكسید كربن یكی از عوامل گسترش و تولید گازهای گل‌خانه‌ای محسوب می‌شود.
در این گزارش آمده است كه این ماهواره قرار بود در فاصله ۴۳۸ مایلی زمین (۷۰۵ كیلومتری) زمین قرار بگیرد و حداقل به مدت ۲ سال در فضا فعالیت كند و هر ۱۶ روز یكبار از زمین نقشه‌برداری كند.

آیا موجودات فضایی وجود دارند؟ آیا امكان دارد همین حالا كه شما سرگرم خواندن این كلمات هستید، موجودات اندیشمندی در سیاره‌هایی دوردست كه حتی از وجود آنها نیز آگاه نیستیم به ما خیره‌شده باشند؟ آیا میلیاردها تمدن ناشناخته در گوشه و كنار این جهان وسیع و پهناور، پراكنده‌اند؟
از زمانی كه نخستین كنجكاوی‌های بشر آغاز شد و شروع به تفكر در باره محیط اطرافش كرد، این سوال نیز با او بوده است اما پاسخ به این پرسش چندان كار ساده‌ای نیست و در ابتدای قرن ۲۱ میلادی ما هنوز نتوانسته‌ایم پاسخی قطعی به این پرسش دهیم و حتی نتوانسته‌ایم از این موضوع مطمئن شویم كه آیا غیر از ما حیات ابتدایی و كوچكی در حد حیات میكروبی ممكن است در جایی از جهان وجود داشته باشد یا ما تنها هستیم؟‌
بسیاری در مقابل این ایده كه شاید ما واقعا تنها موجودات زنده یا هوشمند كیهان باشیم این سوال را مطرح می‌كنند كه آیا در این صورت ‌فضای زیادی آن بالا به هدر نرفته است؟
امروزه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند كه نزدیك به نیمی از مردم اروپا و آمریكا به وجود موجودات فضایی باور دارند. شاید بسیاری از آنها به واسطه تماشای فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی به این نتیجه رسیده باشند. در بسیاری از این فیلم‌ها موجودات فضایی از سیاره‌های دیگر به زمین هجوم می‌آورند تا بر سیاره ما حاكم شده یا درگیر نبردهای فضایی با نسل‌های پس از ما بشوند، البته در برخی از این مجموعه‌ها مانند ET ‌نیز این موجودات رفتاری كاملا بشردوستانه دارند و حتی برای كمك به انسان یا سیاره زمین به دیدار زمینیان می‌آیند، با وجود این نمی‌توان به این دلیل كه موجودات فضایی بكرات بر پرده نقره‌ای سینما ظاهر می‌شوند، به این نتیجه رسید كه می‌توان آنها را در فضا هم پیدا كرد. علم به چیزی بیش از ایده‌های خام و تصورهای خلاقانه نیاز دارد و آن شواهد تجربی است و ما هنوز با وجود این كه بیش از ۲۰۰۰ سال پس از یونانیان باستان زندگی می‌كنیم، نتوانسته‌ایم برای این پرسش كه آیا ما در این جهان تنهاییم یا نه، پاسخ بهتری از حدس‌های اولیه خود پیدا كنیم.
اما دانستن حقیقت در باره پاسخ این پرسش، از اهمیتی شایان برای ما برخوردار است. برای نمونه، اگر می‌فهمیدیم كه جوامع پیشرفته فراوان و رو به گسترشی در كهكشان ما وجود دارند، دست‌كم می‌توانستیم دورنمایی از وضعیت خود و نحوه عملكردمان به دست بیاوریم، ضمن آن كه شاید می‌توانستیم نكات شگفت‌آور بسیاری از تمدن‌های پیشرفته‌ منظومه‌های فراخورشیدی رابیاموزیم و شاید به سوی آینده‌ای بسیار بهتر پیش می‌رفتیم. از آن سو، اگر معلوم شود كه زمین تنها سیاره‌ای است كه موجوداتی اندیشمند در آن ساكنند، آنگاه با این واقعیت دلهره‌آور رو‌به‌رو می‌شویم كه كیهان و آینده آن را اگر كسی بتواند رقم بزند تنها ما هستیم.
البته داستان ما تفاوت‌های ویژه‌ای با گذشته كرده است، امروز می‌توانیم از فناوری‌های نوین برای بررسی امكان وجود یا عدم وجود موجودات فضایی بهره ببریم می‌توانیم سفینه‌های خود را به گوشه و كنار منظومه‌شمسی روانه كنیم و می‌توانیم به بررسی دقیق آسمان در طول‌موج‌های مختلف بپردازیم. می‌توانیم اثرات گذر سیاره‌های فراخورشیدی از مقابل ستاره‌های مادرشان را ببینیم و با استفاده از فناوری‌های طیف‌سنجی، تركیب عناصر موجود در جو هر یك از این سیاره‌ها را تخمین بزنیم و از سوی دیگر روی زمین به جستجوی شرایط غیرعادی میزبان حیات بپردازیم و در بستر چشمه‌های آب گرم یا در اعماق دریا ربات‌های ما نشانه‌های حیات اولیه را ردیابی كنند.
با وجود همه اینها هنوز به جایی نرسیده‌ایم كه با قطعیت بگوییم در این راه حتما به موفقیت خواهیم رسید یا اگر دست به جستجوی فضایی‌ها بزنیم در فاصله زمانی كوتاهی بتوانیم آنها را بیابیم، اما به هر حال این احتمال وجود دارد كه روزی بزرگ‌ترین كشف تاریخ بشر محقق شود و ما مدركی مستقیم از حیات را در جایی غیر از سیاره مادری پیدا كنیم، اما نخستین گام برای پاسخ دادن به این پرسش نگاه كردن به آسمان‌هاست.
تحقیقات ما درباره حیات هوشمند فرازمینی، ما را به سمت ستاره‌ها می‌كشاند؛ اما كدام یك از آنها برای بررسی و تحقیق در این زمینه مناسبند؟ در كجای این وسعت بی‌پایان ستاره‌ها می‌توانیم امیدوار به یافتن سیاره‌های مناسب باشیم،‌ واحه‌هایی كه در آن بذر حیات ریشه دوانده باشد و سبزه‌زار تمدن هوشمند رخ نموده باشد؟ می‌دانیم كه حیات روی زمین مقاوم و پایدار است. برای رسیدن به نقطه‌ای كه بتواند میزبانی حیات را در جای دیگری غیر از زمین به عهده داشته باشد، باید در اولین گام و پیش از آن كه به دنبال سیارات مناسب برویم، در جستجوی ستاره‌هایی باشیم كه می‌توانند سیارات میزبان حیات را در اطراف خود میزبانی كنند.
یافتن چنین ستاره‌هایی باعث توسعه روش‌ها و تكنیك‌های جستجوی سیارات فراخورشیدی شده است. پیدا كردن سیاراتی مانند زمین كه در محدوده كمربند حیات ستاره‌های مادر قرار گرفته باشند، یكی از اولویت های سال‌های آینده دنیای ستاره‌شناسی به شمار می‌رود.
امروز می‌توانیم از فناوری‌های نوین برای بررسی امكان وجود یا عدم وجود موجودات فضایی بهره ببریم
شكار چنین سیاره‌هایی اما با مشكلات فراوانی همراه خواهد بود. مشكل نخست ضعف ابزارهای امروزی ما هستند. ما امكان رصد مستقیم سیارات فراخورشیدی عظیم را هم به زحمت در اختیار داریم، چه رسد به سیارات سنگی و زمین مانند، اما در چند سال آینده با پیشرفت پروژه رصدخانه ۳۰ متری اروپا و ماموریت كپلر در مدار زمین، شانس رصد مستقیم چنین سیاراتی افزایش یافته است. ولی بررسی و تحلیل سیستم‌های سیاره‌ای كه پیدا می‌شود وطیف سنجی‌های دقیق پیش‌زمینه بررسی احتمال حیات در این منظومه‌ها به شمار می‌روند.
اما در همان حال كه جستجوی سیارات احتمالی مناسب برای شكل‌گیری حیات در دستور كارگروه‌‌های تحقیقاتی قرار دارد باید در كنار آن به فكر روش‌های احتمالی دیگر در این زمینه بود.
یكی از روش‌های مبتكرانه‌ای كه چند سالی است در این زمینه آغاز شده است و با جدیت ادامه دارد، پروژه جستجوی هوشمندان فرازمینی است. در این روش با این استدلال كه اگر تمدنی به مرحله هوشمندی رسیده باشد، حتما موفق به كشف امواج الكترومغناطیسی و استفاده از آن شده و به این ترتیب امواجی را در محیط پراكنده كرده‌ است كه به طور طبیعی در جهان وجود ندارد. بنابراین با گوش كردن به عالم می‌توان نشانه‌های از امواجی یافت كه حاصل دستكاری موجودی هوشمند در طبیعت است. این كار سال‌ها پیش آغاز شده، اما هنوز به نتیجه نرسیده است كه البته این موضوع را به هیچ وجه نمی‌توان نشانه‌هایی از شكست این طرح خلاقانه ارزیابی كرد. گستردگی فضا به قدری زیاد است كه اگر در مدت كوتاهی نتوانسته‌ایم نتیجه‌ای قطعی دریافت كنیم، تنها به این دلیل می‌تواند باشد كه هنوز جستجوی خود را كامل نكرده‌ایم.
ما راهی طولانی برای یافتن نشانه‌های حیات در پیش داریم؛ جستجوی سیارات فراخورشیدی، ‌رصد طیفی آسمان، گوش كردن به صداهایی كه از آسمان به سوی ما می‌آیند یا حتی ارسال پیام برای جاهایی كه مشكوك به وجود حیات در آن باشیم. در كنار آن، جستجوی دقیق سیارات یا اقمار منظومه شمسی كه ممكن است میزبان حیات غیرهوشمند باشند نیز در دستور كار قرار دارد. قمر تیتان در اطراف زحل، قمر اروپا به دور مشتری و سیاره مریخ هنوز در رده مظنونان همیشگی برای میزبانی حیات در گذشته،‌ حال یا آینده بوده‌اند و ده‌ها ماموریت برای بررسی آن در حال طراحی و انجام است.
اگر روزی یكی از این طرح‌ها به نتیجه برسد و ما نشانه‌هایی از حیات هوشمند یا حتی میكروبی و ساده در جای دیگری از كیهان پیدا كنیم، به بزرگترین دستاورد تاریخ بشریت دست یافته‌ایم. این كشفی خواهد بود كه دید ما را درباره جهان دگرگون خواهد كرد.

پوریا ناظمی

سال جهانی نجوم در ایران با برگزاری برنامه‌های متعدد و متنوعی همراه بود. شروع پررویداد سال جهانی نجوم در ایران، امید سالی پربار را به همراه داشت.
در همین روز، دكتر صادق واعظ‌زاده، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز ضمن اشاره به گذشته پرشكوه دانش ستاره‌شناسی در ایران و تاكیداتی كه در تعالیم اسلامی به این دانش شده است، ابراز امیدواری كرده بود كه با احداث رصدخانه ملی ایران كه كلنگ تاسیس آن در سال جهانی نجوم به زمین زده خواهد شد، ایران بار دیگر در مسیر پیشرفت در این رشته قرار بگیرد.
این پیام بلافاصله مورد توجه قرار گرفت و هماهنگ‌كننده بین‌المللی سال جهانی نجوم (IYA) ترجمه انگلیسی آن را در وب‌سایت خود منتشر كرد. در همان روز گروه‌های مختلفی در ایران اقدام به مشاركت در نخستین پروژه این سال كردند.
این پروژه كه به نام سپیده‌دم معروف شده بود، پروژه‌ای بود كه در آن گروه‌های نجومی در غروب نخستین روز سال جهانی نجوم به رصد خورشید می‌پرداختند و مردم را دعوت به تماشای ستاره حیات‌بخش منظومه شمسی می‌كردند.
این پروژه همراه با دیگر كشورها در شهرهایی چون ارومیه، سعادت‌شهر، مشهد و جزیره قشم برگزار شد. در جزیره قشم علاوه بر اجرای پروژه سپیده‌دم نخستین پروژه ایرانی این سال نیز كلید خورد. پروژه صلح ستارگان، پروژه‌ای است كه مورد حمایت انجمن نجوم ایران قرار دارد و طی آن قرار است گروه‌های نجوم آماتوری در مرزهای مشترك كشورهای خود شب‌های رصدی مشتركی برای مردم برگزار كنند تا بر مفهوم آسمان بدون مرز تاكید نمایند.
در اولین مرحله این پروژه جزیره قشم و امارات متحده عربی این پروژه را برگزار كردند و رصدگران دو كشور در دو سوی خلیج فارس به رصد آسمان مشترك بالای سر خود پرداختند. ضمن این كه در این برنامه یكی دیگر از پروژه‌های این سال به نام نمایشگاه «از زمین تا آسمان» یا FETU برگزار شد.
در این نمایشگاه مردم فرصت تماشای نماهای مختلفی از كیهان را داشتند كه آنها را قدم به قدم از زمین دور می‌كرد تا عظمت كیهان را پیش چشمان مردم به نمایش بگذارد.
از روز اول آغاز سال جهانی نجوم، وب سایت رسمی این سال در ایران به نشانی www.astronomi.ir شروع به فعالیت كرد. این وب‌‌سایت قرار است مركزی برای اطلاع‌رسانی رویدادها و انتشار گزارش‌های مختلف این سال باشد.
در شبكه ۴ سیما نیز برنامه آسمان شب كماكان در روزهای دوشنبه و حدود ساعت ۳۰/۲۱ به پخش ویژه‌ برنامه ‌هایی درخصوص این سال می‌پردازد.
این شب‌ها درخشش سیاره زهره در آسمان بسیار چشمگیر است و منظره‌ای پرشكوه را بر فراز سرما می‌آفریند. دیدار با سیاره زهره و مناظری كه ماه در آسمان زمستان می‌آفریند و صورت‌های فلكی چشمگیر زمستانی می‌توانند فرصت مناسبی را فراهم آورند كه ما در سال نجوم اندكی به طبیعت فراموش شده بر فراز سرمان بنگریم.


مرجان مرادی

برنامه "مریخ نورد" ناسا که طی آن دو روبات کاوشگر این سازمان در ماه ژانویه سال ۲۰۰۴ بر سطح مریخ فرود آمدند، پنج ساله شد.
به گزارش پایگاه خبری بی بی سی نیوز، اسپیریت، (Spirit) اولین روبات این پروژه در روز سوم ژانویه سال ۲۰۰۴ بر روی سطح مریخ فرود آمد و ۲۱ روز بعد نیز روبات دوم که آپورتیونیتی (Opportunity) نام دارد در سطح مریخ به آن پیوست.
کارشناسان و مهندسان ناسا انتظار داشتند این دو روبات دستکم سه ماه بر روی سطح این کره فعالیت کنند، اما اکنون دوام این دو دستگاه در محیط بسیار سرد مریخ باعث شگفتی آنها شده است.
اطلاعاتی که این دو روبات به کره زمین ارسال کرده اند حقایق بسیاری درباره تاریخچه وجود آب در نواحی استوایی کره مریخ در میلیاردها سال قبل را آشکار کرده است.
جان کالاس، مدیر برنامه اسپیریت و آپورتیونیتی در آزمایشگاه JPL ناسا در ایالت کالیفرنیا گفت: "با در نظر گرفتن شرایط بسیار دشواری که این دو روبات هر روزه تجربه می کنند، باید آنها را دستگاه های بسیار مقاومی تلقی کرد."
وی افزود: "ما می دانیم که هر لحظه ممکن است یک قطعه مهم در هر یک از این دو مریخ نورد از کار بیفتد و به طور غیرمنتظره به این ماموریت خاتمه دهد، اما از طرف دیگر ممکن است در طی سال آینده (با ادامه فعالیت این دو دستگاه) بتوانیم معادل طول مدت چهار ماموریت دیگر را با هر دستگاه پشت سر بگذاریم."
مریخ نورد اسپیریت در حال کاوش یک تو رفتگی به عرض ۱۵۰ کیلومتر است که دانشمندان آن را "دهانه آتشفشان گوسف" (Gusev Crater) نام داده اند. این دستگاه تاکنون شواهد متعددی را یافته که نشان می دهند سنگ ها و خاک این منطقه بطور گسترده ای با آب در تماس بوده اند.
روبات آپورتیونیتی در سمت دیگر این سیاره در ناحیه ای مسطح موسوم به "Meridiani Planum" مشغول فعالیت است.
اطلاعات این روبات شک و شبهه درباره وجود آب در گذشته بر روی سطح سیاره مریخ را از بین برده است. همچنین مشخص شده است سنگ های بستری مورد مطالعه این دستگاه در معرض عبور یک جریان آرام آب سطحی قرار داشته است.
با این وجود در هر دو روبات شواهدی جدی مبنی بر بروز استهلاک دیده می شود.
اسپیریت به دلیل از کار افتادن یکی از چرخهایش باید برای رسیدن به هر مقصدی به عقب حرکت کند و بازوی روباتی آپورتیونیتی هم به دلیل قطع شدن یک سیم در مفصل "شانه" با مشکل عمل می کند.
همچنین این دو روبات در مقاطعی با بحران تامین انرژی روبرو بودند زیرا گرد و خاک سطح مریخ روی صفحات سلول های خورشیدی، که وظیفه شارژ مجدد سلولهای انرژی آن را بر عهده دارند، پوشانده بود.
درصورتی که اسپیریت و آپورتیونیتی از کار بیفتند، ناسا مجبور خواهد شد برای انجام ماموریت بعدی خود منتظر بماند.
اخیرا این سازمان برنامه اعزام روباتی مجهزتر و کاراتر (به نام آزمایشگاه علوم مارس - MSL) در سال ۲۰۱۱ را به دلیل مشکلات فنی و مالی به تعویق انداخت.
این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که اروپا هم برنامه اعزام مریخ نورد خود (موسوم به اکسومارس - ExoMars) را به دلیل مشکلات مالی به تعویق انداخت.
احتمالا هزینه بالای اعزام سفینه های فضایی به سطح سیاره مریخ باعث خواهد شد طرحهای آتی پرتاب دستگاه های مریخ نورد بطور مشترک توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا انجام شود.
ناسا در ماه نوامبر سال ۲۰۰۸ تماس خود با سفینه غیرمتحرک فینیکس را از دست داد. این سفینه مشغول فعالیت در شرایطی بسیار دشوارتر و در نقطه ای بسیار مرتفع بود.

ششمین گردشگر فضایی كه به همراه فضاپیمای «سویوز» سفر خود را روز یكشنبه آغاز كرد، با موفقیت به ایستگاه بین‌المللی فضا متصل شد.
به نقل از پایگاه اینترنتی اسپیس، در اوایل صبح امروز موشك روسی «سویوز» در حالی ششمین گردشگر فضایی و دو خدمه جدید ایستگاه بین‌المللی را به همراه داشت به این ایستگاه متصل شد.
بر اساس این گزارش موشك «سویوز» در ساعت ۴:۳۳ به وقت محلی (۸:۳۳ به وقت جهانی) به ایستگاه بین‌المللی فضا رسید و به این ایستگاه متصل شد.
ریچارد گاریوت؛ گردشگر فضایی و كارشناس بازی‌های ویدئویی و پسر فضانورد سابق ناسابه همراه «مایكل فیك» فضانورد آمریكایی و «یوری لونچاكو» فضانورد روسی‌ ۲خدمه جدید ایستگاه بین‌المللی فضا سرنشینان «سویوز» هستند.
بر طبق برنامه‌ریزی انجام شده؛ قرار است «مایكل فیك» و «یوری لونچاكو» به مدت ۶ ماه در ایستگاه فضایی در مدار زمین فعالیت كنند و «ریچارد گاریوت» نیز بعد از گذراندن ۱۰ روز در فضا در روز ۲۳ اكتبر به همراه خدمه فعلی ایستگاه فضایی به زمین باز می‌گردد.

سازمان فضایی آمریكا ، ناسا روز سه شنبه ۷ اكتبر اعلام كرد: دانشمندان این سازمان برای نخستین بار در تاریخ اكتشافات فضایی موفق شدند مسیر یك شهاب سنگ را محاسبه كرده و آن را تا زمان ورود و برخورد به جو زمین تعقیب كنند.
به گزارش خبرگزاری ریانووستی، ناسا اعلام كرد: این شهاب سنگ كوچك به قطر ۲ متر حوالی ساعت ۲ و ۴۶ دقیقه بامداد سه شنبه به وقت گرینویچ وارد جو زمین و بر فراز آسمان كشور سودان شد و چند ثانیه بعد بر اثر برخورد با لایه های جو زمین آتش گرفت و به هزاران قطعه كوچك تبدیل شد.
دان یئومنز، محقق لابراتوار ناسا در پاسادنا در ایالت كالیفرنیا گفت : ما عقیده داریم هر چند ماه یك بار شهاب سنگی با این اندازه وارد جو زمین می شود. اما یگانه نكته جالب در این مساله این است كه ما برای نخستین بار لحظه نهایی نزدیك شدن و برخورد یك شهاب سنگ را با جو زمین مشاهده كردیم.
این شهاب سنگ كوچك كه ۲۰۰۸TC۳ نامگذاری شده اوایل بامداد دوشنبه نخست توسط تلسكوپ رصدخانه مونت لمون ناسا مشاهده شد.
مسیر این شهاب سنگ در مركز تحقیقات ( Near Earth Object Observation Program ) ناسا محاسبه شد و دانشمندان مسیر آن را تا زمان برخورد با جو زمین تعقیب كردند.
این مساله موجب می شود تا در آینده و با پیشرفت های بیشتر در این زمینه دانشمندان بتوانند اجرام فضایی كه در مسیر زمین حركت می كنند را تشخیص داده و در صورتی كه خطری برای كره زمین داشته باشند ، در صدد رفع خطر برآیند.

پژوهشگران اروپایی اعلام کردند که مجموعه‌ای از سه "ابر- زمین" را که به دور یک ستاره نزدیک به ما می‌چرخند و نیز دو منظومه شمسی دارای سیاره‌های کوچک را کشف کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری رویترز یافته‌های این دانشمندان که یافته‌‌های آنها دوشنبه ۱۶ ژوئن (۲۷ خرداد) در کنفرانسی در فرانسه ارائه شد، می‌گویند وجود سیاره‌هایی مانند کره زمین در جهان ممکن است بسیار رایج باشد.
میشل مایور ار رصدخانه ژنو در سوئیس در این باره گفت: "آیا هر ستاره منفردی دارای سیاراتی به دور خود است و اگر چنین است به چه تعداد؟ ممکن است ما هنوز پاسخ این پرسش را ندانیم، اما پیشرفت بزرگی به سوی یافتن پاسخ کرده‌ایم."
این سیارات سه‌‌گانه به دور ستاره‌ای اندکی بزرگتر از خورشید ما می‌چرخند که در فاصله ۴۲ سال نوری به سوی صورت فلکی دورادوس و پیکتور قرار دارد.
یک سال نوری به معنای مسافتی است که نور در مدت یک سال یا سرعت ۳۰۰۰۰۰ کیلومتر در ثانیه می‌پیماید و معادل حدود ۹.۴۶ تریلیون کیلومتر است.
این سیاره‌ها با سرعت بسیار بالا به دور ستاره‌شان می‌‌چرخند- در مقایسه با چرخش ۳۶۵ روزه کره زمین، یکی از آنها با در زمان معادل ۴ روز و دوتای دیگر در ۱۰ و ۲۰ روز مدارشان به دور ستاره‌شان را کامل می‌کنند.
مایور و همکارانش از تلسکوپ HARP یا Accuracy Radial velocity Planet Searcher واقع در رصدخانه لا سیلا در شیلی برای یافتن این سیارات استفاده کردند.
تا به حال بیش از ۲۷۰ به اصطلاح "سیاره خارجی" (exoplanet) یافت شده‌اند. اغلب این سیارات غول‌آسا و مانند مشتری و زحل در منظومه شمسی هستند. یافتن سیارات کوچکتر مانند کره زمین بسیار مشکل‌‌تر است.
به گفته این پژوهشگران استفاده از ابزارهای دقیقی مانند طیف‌سنج HARPS به آنها امکان می‌دهد که اکنون سیاراتی کوچکتر با جرمی بین ۲ تا ۱۰ برابر جرم کره زمین را پیدا کنند.
این گروه همچنین یک سیاره به اندازه ۷.۵ برابر کره زمین که به دور ستاره HD ۱۸۱۴۳۳ در طول ۹.۵ روز می‌چرخد کشف کرده‌اند. این ستاره یک سیاره مشتری‌مانند هم دارد که در مدت سه سال به دور آن می‌چرخد.
منظومه شمسی دیگری که این دانشمندان یافته‌اند دارای سیاره‌ای با ابعاد ۲۲ برابر کره زمین که هر چهارروز یک بار دور ستاره مرکزی می‌چرخد و نیز یک سیاره زحل‌مانند که مدت چرخش مداری آن ۳ سال است.
مایور معتقد است اینها تازه نوک کوه یخ هستند. او می‌گوید: "تجزیه و تحلیب همه ستاره‌ای با استفاده از HARPS نشان می‌دهد که حدود یک سوم ستاره‌های خورشیدمانند یا دارای سیاره‌های ابر-زمین یا نپتون‌مانند هستند که دوره مداری آنها کوتاه‌تر از ۵۰ روز است.

ممکن است روزی یک دسته از روبات های کروی شکل و بادکردنی با غلتیدن بر سطح مریخ به اکتشاف این سیاره مشغول شوند. دانشمندانی که این کاوشگران سبک را طراحی کردند، می گویند این روبات ها می توانند نواحی وسیعی از مریخ را با هزینه های کمتری کاوش کنند.
«فردریک بروهن» از موسسه هوافضای سوئد مبتکر این روبات ها است. طرح وی اکنون توسط گروهی از دانشمندان توسعه یافته است. وی می گوید؛ «کاوشگران ما سبک هستند و با استفاده از انرژی بسیار کم و با هزینه هایی نسبتاً کمتر می توانند مسافت های طولانی را در سطح مریخ طی کنند. کاوشگر می تواند با یک بار شارژ باتری تا صد کیلومتر مسافرت کند.»
پژوهشگران قبلاً کاوشگران غلتان و کروی شکل را مطرح کرده بودند، ولی هیچ کدام از این دانشمندان بادکردنی بودن آنها را پیشنهاد نکردند. گروه «بروهن» با کمک مالی موسسه ملی هوافضای سوئد یک نمونه بادکردنی از این روبات ها را طراحی کرد. این روبات در زمان فرود آمدن به سطح مریخ با استفاده از یک فشنگ که داخل آن جاسازی شده است، از گاز زنون پر می شود که در نهایت فقط ۳۰ سانتیمتر قطر خواهد داشت.
«بروهن» بر این عقیده است زمانی که این روبات باد نشده و هنوز در فضاپیما قرار دارد فقط به نیمی از حجم یک کاوشگر چرخدار با همان مقدار تجهیزات حسگر نیاز دارد.
این فناوری به نسل های بعدی کاوشگران «روح» و «فرصت» سازمان ناسا این امکان را خواهد داد تا کاوشگران کوچکی را با خودشان حمل و آنها را برای مناطق جدیدی از مریخ که از لحاظ علمی مورد توجه هستند، به فضا اعزام کنند. «بروهن» اطمینان دارد که این ایده عملی خواهد بود، زیرا یک نمونه بزرگ تر «زمینی» از فناوری روبات کروی (با این تفاوت که بادکردنی نیست) و توسط دانشمندان گروه وی طراحی شده، در حال آزمایش و انجام برخی عملیات از قبیل کاربردهای امنیتی و شناسایی است. این روبات زمینی قادر است نواحی بزرگی مانند بندرگاه ها را تجسس کند و روی برف، ماسه و نواحی ریگزار و تمامی سطوح دیگر حرکت کند. به دلیل اینکه این کاوشگر کروی است، فقط یک نقطه کوچک از آن با زمین تماس دارد، در نتیجه اصطکاک تقریباً صفر است. به اعتقاد «بروهن» شکل هندسی این روبات بهترین گزینه برای صرفه جویی در انرژی و حرکت روی نواحی غیرقابل پیش بینی است.
نمونه باد کردنی این روبات از یک پوسته قابل باد شدن تشکیل شده که این پوسته نیز از یک نوع ماده بسیار محکم ساخته شده است که برای سفرهای فضایی کاربرد دارد و می تواند حرارت های بسیار بالا را تحمل کند. درون این روبات یک محور توخالی قرارد دارد که از یک طرف روبات تا طرف دیگر متصل شده و یک پاندول آویزان حاوی تمامی تجهیزات الکترونیکی را نگه می دارد.
این پاندول از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا مکانیسم حرکتی روبات را تشکیل می دهد. زمانی که یک موتور وزنه آویزان پاندول را به جلو می راند، روبات می چرخد تا با تغییر ایجاد شده در مرکز ثقل مطابقت کند. این پاندول می تواند به طرفین نیز حرکت کند.
سناریوی کاربرد این روبات ها به این شکل خواهد بود که زمانی که مدارگرد به مریخ می رسد، یک دسته از این کاوشگران را باد می کند و آنها را درون جو مریخ می فرستد. یک سپر حرارتی نیز از آنها در مقابل داغ شدن در زمان ورود به جو محافظت می کند.
این روبات های باد کردنی در اصل رویای آژانس فضایی اروپا برای ماموریت برنامه ریزی شده به سیاره عطارد برای سال ۲۰۱۳ بود اما این ماموریت لغو شد.

www.ParsSky.com
فرشید کریمی

گردش مارپیچ «گردبادفضایی» ممكن است گام نخست در شكل گیری یك ستاره جدید باشد.
تركیب ساختار مشاهده شده با استفاده از اسپیتزر - تلسكوپ مادون قرمز آژانس فضایی آمریكا (ناسا) - یك موج شوك را نشان می دهد كه بر اثر فروپاشی فوران ماده در ابری از گرد و غبار و گازهای میان ستاره ای با شدت ۱۰۰ مایل در ثانیه، موجب گرم شدن ابر و درخشش آن می شود.
این گردبادها می توانند مرگبار و مخرب باشند و همچون آنچه در زمین اتفاق می افتد، نیستند.
جیوانی فازیو از مركز هاروارد ــ اسمیتسون فیزیك نجومی در كمبریج كه مسئول نصب و ساخت یكی از دوربین های مادون قرمز بر روی تلسكوپ اسپیتزر است، این گردبادها را در فضا تشخیص داده است. به گفته وی ستارگان از فرو پاشیدن یك ابر گاز و گرد و خاك به وجود می آیند، البته باید در نظر داشت كه فرو ریختن گاز و گرد و خاك به طور مستقیم نیست بلكه در یك حركت آهسته مارپیچی صورت می گیرد .
در حالی كه گردبادها روی زمین نابود كننده و ویرانگر هستند، در فضا می توانند روشنگر رازهای گیتی باشند.

تلسكوپ فضایی آژانس فضایی ناسا موسوم به «گلاست» تا ساعاتی دیگر از پایگاه هوایی كیپ كاناورال در فلوریدا به فضا پرتاب می‌شود.
این تلسكوپ برای انجام ماموریتی جهت كاوش در كائنات با‌ آیینه‌های پرتو گاما آماده می‌شود.
ماموریت گلاست راه را به سوی شناسایی شدیدترین رخدادها و پدیده‌ها در كائنات كه منجر به آزادسازی مقادیر انبوهی انرژی در قالب اشعه‌های گاما می‌شوند، هموار خواهد كرد.
این تلسكوپ می‌تواند از پدیده‌های اسمانی همچون انفجارات عظیم كیهانی، سیاه چاله‌های غول پیكر و ستاره‌های نوترونی انبوه و متراكم با میدانهای مغناطیسی قدرتمند تصویربرداری كند.
گلاست قرار است با راكت دلتا دو به فضا منتقل شود.
آژانس فضایی آمریكا (ناسا) یك پنجره پرتاب از ساعت ۱۵:۴۵ تا ۱۷:۴۰ به وقت گرینویچ در پایگاه نیروی هوایی كیپ كاناورال در نظر گرفته است.
ابزار اصلی مستقر روی این فضاپیما، تلسكوپ Lat.Gamma-Ray است كه بدون لنز و آیینه كار می‌كند.
این ماموریت با همكاری بین سازمان فضایی آمریكا (ناسا) و دپارتمان انرژی آمریكا و با حضور شركای دیگری از مراكز مختلف در آمریكا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و سوئد انجام می‌شود.

نمونه تهیه شده از خاك مریخ حاوی ذرات روشنی است که احتمال می رود از جنس یخ یا نمک باشد كه البته اگر این ذرات ترکیباتی مشابه نمک باشند، تصور وجود کلاهک یخی در قطب شمال مریخ که سال‌ها دانشمندان را به خود مشغول کرده با تردید جدی روبه رو خواهد شد.
دکتر عباس کنگی، عضو هیات علمی گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود و پژوهشگر زمین‌شناسی سیاره‌یی كه معتقد است بررسی احتمال وجود حیات در شمالگان سیاره مریخ توسط فضاپیمای «فونیكس» در شرایطی ممکن خواهد بود که این منطقه از یخ تشکیل شده باشد و در غیر این صورت بررسی حیات در این بخش از سیاره نیز بی نتیجه خواهد بود گفت: بدون شک سفرهای فضایی اخیر از جمله مریخ‌نوردهای روح و فرصت و مریخ نشین فونیکس موفقیت های بزرگی در جهت سفر به مریخ بوده است. ارسال موفقیت‌آمیز این نسل از فضاپیماها به مریخ نشانگر پیشرفت‌های عظیم مهندسی است، اما دستاوردهای این سفرهای فضایی اغلب با شکست همراه بوده است.
وی خاطرنشان كرد: به عنوان مثال فضاپیمای «روح» در ژانویه ۲۰۰۴ با هدف دسترسی به رسوبات دریاچه‌یی و کشف آثار موجودات فسیل شده، بر سطح «گوسو کراتر» فرود آمد. «گوسو کراتر» نام گودال برخوردی است که سه تا چهار میلیارد سال قبل در اثر برخورد یک خرده سیاره با سطح مریخ ایجاد شده است. در بخش جنوبی این گودال برخوردی كه ۱۶۰ کیلومتر قطر دارد، یک سیستم رودخانه‌یی به طول ۹۰۰ کیلومتر وجود دارد. قبل از فرود مریخ نورد روح بسیاری از مریخ‌شناسان بر این عقیده بودند که قرار گرفتن این گودال برخوردی در انتهای یک سیستم رودخانه‌یی شرایط مناسب برای تشکیل یک دریاچه باستانی را در سطح مریخ فراهم کرده است؛ بنابراین در بستر این گودال بایستی رسوبات دریاچه‌یی و در نتیجه آثار فسیل شده موجودات قدیمی وجود داشته باشد؛ اما دو سال و نیم اکتشاف مریخ نورد روح حکایت از آن دارد که در بستر این گودال برخوردی هرگز دریاچه ای وجود نداشته است.
وی با اشاره به مقاله‌ای كه در سال ۲۰۰۴ با عنوان «Gusev Crater, A Mythical Crater-Lake on the Martian Surface» (گوسو کراتر، یک دریاچه کراتری خیالی در سطح مریخ) در مجله Journal of the British Interplanetary Society انگلستان چاپ كرده است، اظهار كرد: در آن مقاله، عدم امکان دسترسی به رسوبات دریاچه‌یی را در بستر این کراتر برخوردی تشریح كردم. بنابراین هرچند مریخ نورد روح از نظر مهندسی موفق بوده، اما اهداف علمی مورد نظر این ماموریت فضایی با شکست روبه رو شده است.
دكتر كنگی در ادامه با اشاره به این كه یکی از اهداف مریخ نشین فونیکس مطالعه احتمال وجود موجودات ذره بینی در یخ‌های قطب شمال مریخ است به ایسنا گفت: هفته گذشته (سوم ژوئن ۲۰۰۸) در کنفرانس میکروبیولوژی در بوستون نتایج تحقیقات جدید پورفسور برنچلی زیست شناس ملکولی ارائه شد. بر اساس این تحقیقات گونه جدیدی از میکروب‌های بسیار ریز در یخچالهای گرینلند کشف شده، که برای مدتی بیش از ۱۲۰ هزار سال در شرایط سخت قطبی زنده مانده اند. این گونه اسرارآمیز باکتری از نظر ژنتیک با باکتری های موجود در ماهی ها، گل و لای بستر دریاها و ریشه گیاهان در ارتباط می باشد. بایستی توجه داشت که میکروب‌ها که بیش از یك سوم توده زیستی کره زمین را تشکیل می دهند، توانایی آن را دارند كه در شرایط متنوع از جمله حرارت پایین ، فشار بالا، کمبود اکسیژن زنده بمانند؛ اما بررسی احتمال وجود چنین موجوداتی در سیاره مریخ در شرایطی ممکن خواهد بود، که کلاهک شمالی این سیاره از یخ تشکیل شده باشد، اما درصورتی که این کلاهک از ترکیباتی مشابه نمک ساخته شده باشد، بررسی حیات در این بخش از سیاره نیز بی نتیجه خواهد بود.
این پژوهشگر كه طی سال‌های اخیر پنج مقاله در خصوص زمین شناسی سیاره مریخ در نشریات علمی بین‌المللی منتشر كرده است، تصریح كرد: با گذشت حدود هفته از فرود فونیکس بر سطح مریخ، این مریخ نشین آماده می‌شود بر روی اولین نمونه خاک سیاره آزمایشات شیمیایی انجام دهد، تا احتمال وجود آب منجمد شده و موجودات ذره بینی را مطالعه کند. بر روی این نمونه ذرات روشنی وجود دارد که احتمال می رود از جنس یخ یا نمک باشد. اگر این ذرات ترکیباتی مشابه نمک باشند، تصور وجود کلاهک یخی در سطح مریخ که سالها دانشمندان را به خود مشغول کرده با تردید جدی روبه رو خواهد شد و مریخ نشین فونیکس سرنوشتی همانند مریخ نورد روح خواهد داشت.

تنها توالت ایستگاه بین‌المللی فضا خراب شده و خدمه این ایستگاه را با مشكلاتی روبه‌رو كرده است.
به نقل از آسوشیتدپرس از واشنگتن، ناسا قصد دارد تا مأموریت ویژه‌ای را برای شاتل دیسكاوری كه هفته آینده به فضا می‌رود برای تعمیر آن تعریف كند.
تا آن زمان ۳ خدمه مرد حاضر در ایستگاه، برای دفع ادرار مجبور به استفاده از یك سیستم موقت و كیسه‌های مخصوص هستند.
به گفته ناسا هفته گذشته و زمانی كه یكی از خدمه در حال استفاده از این توالت روسی بوده موتور آن از كار افتاده است. بخش دفع مواد جامد توالت خوشبختانه هنوز هم كار می‌كند اما بخش مایعات آن از كار افتاده است.
مقامات روسی علت از كار افتادن آن را نمی‌دانند و خدمه هم موفق به تعمیر آن نشده‌اند.
توالت ایستگاه فضایی ۷ سال است كه مورد استفاده فضانوردان است و یك بار هم پیش از این اما نه برای مدتی طولانی از كار افتاده بود. "آلارد بوتل" سخنگوی ناسا گفت‌: "‌مانند هر خانه‌ای در روی كره زمین، اهمیت داشتن توالت كاملاً روشن است."
قرار است شاتل دیسكاوری دوشنبه آینده عازم ایستگاه بین‌المللی شود.

ناسا از برطرف شدن مشکل فنی در برقراری ارتباط رادیویی با مریخ نشیت فونیکس خبر داد.
ناسا اعلام کرد اختلال رادیویی که موجب شد تا فرآیند استقرار بازوی روباتیکی مریخ نشین فونیکس به تأخیر بیفتد برطرف شده و اکنون همه چیز برای از سر گرفته شدن مأموریت مهیاست.
ناسا در این خصوص افزود : بروز حادثه ای موقتی موجب شده بود تا مبادلات رادیویی UHF بین فونیکس و مدارگرد شناسایی کننده مریخ قطع شود. این مدارگرد واسطه ارتباطاتی میان زمین و مریخ نشین فونیکس است.
ناسا در قالب بیانیه ای که از آزمایشگاه پیش رانش جت در پاسادنا منتشر کرد اعلام کرد: این مشکل طی ساعات گذشته برطرف شده است گرچه هنوز اطلاع دقیق درخصوص علت بروز آن در دست نیست.
بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، در حالی که قرار بود از دومین روز فرود مریخ نشین فونیکس در قطب شمال این سیاره فرآیند استقرار بازوی روباتیکی و سایر فعالیتهای آن آغاز شود اما به دلیل آنکه مدارگرد شناسایی کنده مریخ نتوانسته بود به تقویت فرامین ارسالی از زمین به فونیکس بپردازد، آغاز این فعالیتها به تأخیر افتاد.

با احتساب پرتاب دیسکاوری در سی و یکم ماه مه شاتلها تنها ۱۱ بار دیگر عازم فضا خواهند شد و پس از آن شاتلها به موزه انتقال داده می شوند.
بر اساس برنامه ریزی بلند مدت ناسا، شاتلها در سال ۲۰۱۰ بازنشسته و روانه موزه خواهند شد تا شاید آنجا مکانی باشد برای آنهایی که سالها در آروزی مشاهده پیچیده ترین ماشین ساخت دست بشر بوده اند.
● مأموریت STS-۱۲۴ دیسکاوری
مأموریت دیسکاوری در این پرتاب انتقال بخش دیگری از آزمایشگاه فضایی کیبو به ایستگاه فضایی بین المللی است. این دهمین مأموریت شاتل پس از وقوع فاجعه کلمبیا در سال ۲۰۰۳ و در عین حال نخستین مأموریتی محسوب می شود که اصلاحات کاملی در مخزن سوخت خارجی شاتل صورت گرفته است. خدمه مأموریت عبارتند از مارک کلی، کن هام، مایک فوسم، کارن نایبرگ، رونالد گاران و آکیهیدو هوشیدا. همچنین گرگ چامیتوف نیز در بازگشت شاتل به زمین منتقل می شود.
● مأموریت STS-۱۲۵ آتلانتیس
زمان تقریبی برای این پرتاب هشتم ماه اکتبر ۲۰۰۸ در نظر گرفته شده است. آتلانتیس در این مأموریت به سراغ تلسکوپ فضایی هابل رفته تا پنجمین و آخرین سرویس دهی به این تلسکوپ انجام شود. با انجام این تعمیرات طول عمر هابل تا سال ۲۰۱۳ افزایش خواهد یافت. از آنجا که آتلانتیس در این مأموریت به ایستگاه فضایی نخواهد رفت تا در صورت بروز مشکلات فنی تعمیرات لازم بر روی آن انجام شود، شاتل ایندیور برای انتقال به سکوی پرتاب آماده نگاه داشته می شود تا در صورت نیاز راهی فضا شود. خدمه آتلانتیس در این مأموریت عبارتند از اسکات آلتمن، گرگ جانسون، مگان مک آرتور، مایکل گود، جان گرانسفلد، مایکل ماسیمینو و آندرو فوستل.
●مأموریت STS-۱۲۶ ایندیور
زمان تقریبی برای پرتاب شاتل پانزدهم ماه نوامبر ۲۰۰۸ عنوان شده است. در این مأموریت محموله های غذایی و تجهیزات برای فضانوردان به ایستگاه فضایی منتقل خواهد شد. همچنین در بخش پایانی مأموریت فضانوردان تعیین شده تعویض می شوند. خدمه مأموریت عبارتند از کریس فرگوسن، اریک بو، استفان براون، هیدمایر استفانیشن، دان پتی ، شین کیمبرو و ساندرا مگنوس که جایگزین گرگ چامیتوف خواهد شد.
● مأموریت STS-۱۱۹ دیسکاوری
دوازدهم فوریه ۲۰۰۹ زمان تقریبی پرتاب این شاتل عنوان شده است. در این مأموریت چهارمین تیر مشبک ایستگاه فضایی در آن نصب شده و همچنین چهارمین سری از آرایه های خورشیدی و باتریها نیز به ایستگاه فضایی بین المللی منتقل می شوند. خدمه مأموریت عبارتند از لی آرکامبات، دومنیک آناتولی، جانم فیلیپس، استیون سوانسون، ژوزف آکابا، ریچارد آرنولد و کوئیچی واکاتا. ساندرا مگنس نیز به زمین منتقل خواهد شد.
● مأموریت STS-۱۲۷ ایندیور
این شاتل در ۲۷ مارس ۲۰۰۹ راهی فضا می شود. در این مأموریت آخرین بخش از مدل آزمایشگاه ژاپنی موسوم به کیبو به ایستگاه فضایی بین المللی منتقل می شود. خدمه مأموریت عبارتند از مارک پولانسکی، داگ هارلی، کریستوفر کاسیدی، توماس مارشبورن، داو وولف، جولی پایت و تیموتی کوپرا. کوئیچی واکاتا نیز راهی زمین خواهد شد.
● مأمورریت STS-۱۲۸ آتلانتیس
این شاتل در بهار سال ۲۰۰۹ راهی فضا می شود. مأموریت اصلی این شاتل انتقال مدل ایتالیایی چند منظوره Donatello به ایستگاه فضایی بین المللی است. خدمه مأموریت هنوز مشخص نشده اند اما قطعا تیم کوپرا راهی زمین خواهد شد.
● مأموریت STS-۱۲۹ دیسکاوری
جولای ۲۰۰۹ دیسکاوری بار دیگر راهی فضا و ایستگاه فضایی بین المللی خواهد شد. در این مأموریت نخستین بخش از سیستم ExPRESS به این ایستگاه منتقل می شود.
● مأموریت STS-۱۳۰ ایندیور
احتمالا این آخرین مأموریت ایندیور خواهد بود که بین اکتبر ۲۰۰۹ تا ژانویه ۲۰۱۰ راهی فضا می شود. در این پرتاب محموله های غذایی و تجهیزات به ایستگاه منتقل می شود. خدمه مأموریت هنوز مشخص نشده اند.
● مأموریت STS-۱۳۱ آتلانتیس
این مأموریت نیز آخرین مأموریت آتلانتیس خواهد بود. در این پرتاب مدل اتصال به ایستگاه موسوم به Docking Cargo Module به فضا برده می شود. خدمه مأموریت هنوز تعیین نشده اند.
● مأموریت STS-۱۳۲ دیسکاوری
دیسکاوری نیز در این مأموریت آخرین پرتاب خود را تجربه خواهد کرد. آوریل ۲۰۱۰ زمان این پرتاب اعلام شده است و در آن قطعات مدل Node ۳ به ایستگاه فضایی منتقل می شود. پیش بینی می شود درصورتی که نیاز به مأموریت اضطراری دیگری نباشد این آخرین مأموریت شاتلها خواهد بود.
● مأموریت STS-۱۳۳ ایندیور !
جولای ۲۰۱۰ و البته اگر ضرورتی در میان باشد.

دانشمندان روسی در پروژه ای قصد دارند تا ۴۰ میمون را به مدت دو سال برای سفر به مریخ آماده کنند و تأثیر تشعشات کیهانی و مشکلات پزشکی زیستی این حیوانات را مورد بررسی قرار دهند.
به گزارش مهر، آژانس فضایی روسیه گروهی از میمونها را به منظور آماده سازی آنها برای سفر به مریخ به موسسه تحقیقات پزشکی "سوکی" در وسیولوی در نزدیکی دریای سیاه فرستاده است. این موسسه مسئول آماده سازی فضانوردان پیش از انجام ماموریتهای فضایی است.
ارزیابی این میمونها دوسال به طول می انجامد و در پایان این دوره ۴۰ میمون دارای شرایط مطلوب برای مموریت سفر به مریخ که پیش از سفر انسان به این سیاره انجام می شود، انتخاب خواهند شد.
پس از اجرای این پروژه، آژانس فضایی روسیه این ۴۰ میمون را در یک سفر ۳۶ ماهه به مریخ اعزام می کند.
این تحقیقات به منظور بررسی تأثیرات تشعشات کیهانی روی ارگانیسم و مشکلات و خطراتی که ممکن است فضانوردان را در سفر طولانی به مریخ تهدید کند و همچنین حل این مشکلات، پیش از سفر انسان به سیاره سرخ انجام می شود.
در این خصوص بوریس لاپین، مدیر موسسه «سوکی» اظهار داشت: انسان و میمون به یک میزان در مقابل میزان زیاد تشعشات حساس هستند. به همین دلیل ما برای انجام یک سری از آزمایشات پیچیده تأثیرات این پرتوها بر روی انسان، به جای سگ و یا حیوانات دیگر میمون را انتخاب کردیم.
روسیه پیش از این برای آماده سازی مراحل سفر "یوری گاگارین" به فضا در سال ۱۹۶۱ از سگها استفاده کرده بود. در حقیقت سفر یوری گاگارین به فضا پس از پرتاب اولین قمر مصنوعی با عنوان "اسپاتنیک" در اکتبر ۱۹۵۷ به فضا انجام شد.
دومین قمر مصنوعی شوروی سابق با عنوان "اسپاتنیک ۲" میزبان اولین ارگانیسم زمینی بود که به فضا سفر کرد. این ارگانیسم ماده سگی با عنوان "لایکا" بود که اولین قربانی فضا نیز به شمار می رود.
در مدت پرتاب این قمر مصنوعی، سیستم کنترل دمای کپسول محتوی لایکا آسیب دید و این ماده سگ پس از چهار روز در گذشت.

دانشمندان یک آتل به وزن سه ونیم پوند مخصوص زانو اختراع کرده اند که قادر است انرژی موجود در ماهیچه های پا را به انرژی لازم برای شارژ تجهیزات الکترونیکی تبدیل کند.
یک گروه پژوهشی متشکل از متخصصان روباتیک و فیزیولوژیست ها، با استفاده از همان روشی که در شارژ خودروهای دوگانه سوز به کار می رود، موفق به ساخت وسیله یی شده اند که بدون نیاز به فعالیتی خاص، قادر است پنج وات انرژی تولید کند.
«مکس دونلان» یکی از محققان دانشگاه سیمون فریزر در «بریتیش کلمبیا» که از اعضای گروه تحقیقاتی فوق نیز هست، در این باره اظهار داشته؛ «نیروی بشر یک منبع بسیار غنی برای بهره برداری است، هر یک از ما درست مانند یک باتری افسانه یی هستیم، انرژی که ما در چربی هایمان ذخیره می کنیم به اندازه یی است که برای شارژ یک باتری هزار کیلوگرمی کافی است. با این وسیله جدید می توان با یک دقیقه راه رفتن گوشی تلفن همراه را به اندازه ده دقیقه صحبت شارژ کرد.»اما استفاده از چنین انرژی یی هزینه گزافی را طلب می کند، یک آتل زانو که به حداقل تکنولوژی لازم برای تبدیل انرژی مجهز است، دست کم هزار دلار قیمت دارد. بنابراین تصور نکنید که به زودی می توانید برای شارژ گوشی تلفن همراه تان یکی از این وسایل را خریداری کنید.
آتل زانو تنها به عنوان یک نمونه از مبدل های انرژی در نظر گرفته شده و وسایل دیگری چون کفش، کوله پشتی و حتی خود باتری ها را نیز می توان طوری ساخت که قادر به استفاده از انرژی ماهیچه های انسان برای تولید انرژی الکتریکی باشند.سال ها پیش، «داون دنبی» یکی از طراحان این نوع محصولات در این زمینه اشاره کرده بود؛ «اگر بتوان این نوع تبدیل انرژی را عملی کرد و دستگاه هایی ساخت که به درستی کار کنند، در حقیقت به طرز معجزه آسایی می توان استفاده از باتری ها را به طور کامل کنار گذاشت.»متاسفانه در دستگاه هایی که تاکنون به روش «دونلان» ساخته شده این مشکل وجود دارد که دستگاه های کوچک مانند کفش، انرژی کمی تولید می کنند؛ دستگاه های بزرگ تر مانند کوله پشتی که قادر به تبدیل انرژی به میزان مناسب هستند، حجم بزرگ و سنگینی دارند.
وسیله مشابه دیگری توسط محققی به نام«تام پوتنکو» اختراع شده که یک یویو تولیدکننده انرژی است و قادر است انرژی بیشتری در مقایسه با آتل های زانو تولید کند، اما دو تفاوت اساسی بین این دو محصول وجود دارد؛ تفاوت اول اینکه آتل زانوی دونلان بدون نیاز به حرکت خاصی، از فعالیت های روزانه شما انرژی می گیرد و در خود ذخیره می کند، در حالی که ذخیره انرژی در یویوی «پوتنکو» نیاز به انجام فعالیت های خاصی دارد که تنها بر این منظور متمرکز است. تفاوت دوم این است که در مقایسه، روش «پوتنکو» بسیار ارزان تر است به طوری که قیمت یویو تولیدکننده انرژی او حدود دویست دلار برآورد شده است.
بنا به اظهارات «دونلان»، «بخش کثیری از مشتریان بازار این محصولات را افرادی تشکیل می دهند که دائماً در حرکت هستند و به انرژی قابل حمل احتیاج دارند، مانند نظامیان یا افرادی که در جنگل ها به پیاده روی می پردازند و مدام در پی یافتن روش هایی برای کاهش مصرف انرژی هستند.» او در ادامه می افزاید؛ «یک سرباز به هیچ طریق دیگری به جز استفاده از این مبدل های انرژی نمی تواند برای یک ماموریت ۲۴ ساعته وزنی معادل ۳۰ پوند باتری را با خود حمل کند.»

www.farya.com